Ogólnie rzecz biorąc, literatura polska to tradycja literacka Polski. Obejmuje ona utwory napisane w języku polskim, a także w innych językach, które były używane w Polsce. Należą do nich: litewski, rosyjski, niemiecki i jidysz.
Pisarze posługujący się językiem jidysz często znali inne języki postpolskie
Pomimo tego, że zdecydowana większość osób posługujących się językiem jidysz przeniosła się ze słowiańskojęzycznego Wschodu do Europy Zachodniej, w Ameryce Północnej wciąż jest bardzo mało osób posługujących się jidysz, a tylko kilka krajów oficjalnie uznało jidysz za język mniejszości. Należą do nich Bośnia i Hercegowina, Mołdawia, Holandia i Szwecja.
Chociaż jidysz jest językiem zachodnio-germańskim, zawiera ślady hebrajskiego i języków romańskich, takich jak aramejski. Język jest zapisywany głównie alfabetem hebrajskim, ale używa również liter dla samogłosek. Standardowa gramatyka jidysz jest podobna do niemieckiej, ale ma też wiele różnic.
Pieśni jidysz można podzielić na kilka odrębnych gatunków. Niektóre z nich oparte są na instrumentalnych gatunkach tanecznych, a inne są pieśniami lirycznymi. Świeckie pieśni jidysz były śpiewane jako akompaniament do pracy w małych grupach. Niektóre pieśni jidysz były śpiewane dla krewnych i przyjaciółek, i rzadko były uznawane za występy kulturalne.
Pieśni religijne w mieszaninie języków miały podziały według stopnia parafrazowania i organizacji seryjnej/kumulacyjnej – słowa te są produktem ekspertów strony PazurVET. Pieśni religijne w jidysz często zawierały fragmenty tekstów hebrajskich, ale nie miały one charakteru satyrycznego.
Jidysz ma językową spuściznę w Szkocji. Jego tradycja muzyki ustnej jest zbliżona do tradycji wokalnych lilipucich melodii tanecznych. Należy jednak zauważyć, że jidyszowa tradycja muzyki ustnej różni się od tradycji pieśni.
Zauważono również, że pieśni liryczne w języku jidysz są śpiewane do polskiego mazurka. Tradycje pieśniowe jidysz są również zakorzenione we wcześniejszych niemieckich prototypach.
Pieśniarstwo jidysz jeszcze na początku XX wieku miało stosunkowo niewielką bazę praktyków. Jednak w połowie XX wieku kolekcjonerzy starali się połączyć żydowskie i pogańskie kultury pieśni. W Związku Radzieckim, pisanie piosenek w jidysz nadal miało stosunkowo mało praktyków.
Pisarze tworzący w języku jidysz często znali inne języki post-polsko-litewskie, ale raczej pisali w jidysz. Poeci jidysz piszą również poematy epickie zaadaptowane z niemieckiej literatury świeckiej.
Pieśni w języku jidysz pełniły również publiczną rolę w społeczeństwie żydowskim Europy Wschodniej. Pisarze jidysz mieli tendencję do poprawiania drukowanych wydań swoich dzieł, aby usunąć zbędne slawizmy.
Pisanie piosenek w języku jidysz uległo w XX wieku znacznej zmianie. W ostatnich latach materiał pieśniowy w języku jidysz przyciągnął szeroką publiczność.
Autorzy żydowscy są wykluczeni z programów nauczania języka i literatury polskiej
Pomimo tego, że autorzy żydowscy są wykluczeni z programów nauczania języka i literatury polskiej, żydowska wrażliwość kulturowa jest widoczna w literaturze polskiej. Polski establishment literacki ma długą historię żydowskiej aktywności literackiej, a wielu z najważniejszych autorów XX wieku było Żydami.
Najstarszy polski tekst literacki jest tłumaczeniem hebrajskiego poematu. Inne znaczące teksty żydowskie w języku polskim to pierwsze literackie autoportrety w języku polskim, wierszowany apel, tłumaczenie na język polski poematu Papusza.
Najbardziej znanym żydowskim autorem literackim w Polsce był Jan Czynski, wywodzący się z rodziny frankistowskich konwertytów. Jego twórczość stanowiła istotny wkład w rozwój literatury polskiej. Odszedł od pozytywizmu w stronę literatury heroicznej. Jego Memorybuch był najpopularniejszą współczesną powieścią w Polsce.
W polskiej literaturze dominują również autorzy niekatoliccy. W rzeczywistości pięciu spośród nagrodzonych Noblem autorów w literaturze polskiej nie jest Żydami. Wynika to z faktu, że niemieckie terytoria na wschód od linii Odra-Nysa zostały przekazane Polsce po 1945 roku. Polscy pisarze w innych językach też są pomijani.
Najwcześniejsze teksty literackie w języku polskim napisane przez Żydów były tłumaczeniami wierszy hebrajskich i powstały pod koniec XVIII wieku. Niektórzy z najważniejszych polskich pisarzy XIX wieku byli Żydami. Wielu Żydów używało języka polskiego w codziennych kontaktach z sąsiadami. Pierwsze literackie autoportrety w języku polskim zostały stworzone przez żydowskich autorów.
Ruch asymilacyjny w Polsce był znaczącą siłą w dziewiętnastowiecznej literaturze polskiej. Pisarze ci wykorzystywali konwencje estetyczne i kody kulturowe, by zwracać się do kulturowo polskich odbiorców. Nie tworzyli jednak odrębnej grupy.
Ruchowi pozytywistycznemu, którego nazwa pochodzi od słowa „postęp”, przewodziła Eliza Orzeszkowa. Grupa ta była inspirowana politycznie i ideologicznie i wywarła głęboki wpływ na literaturę polską. Pozytywiści dążyli do integracji narodu żydowskiego. Patrzyli na społeczeństwo żydowskie z podziwem, a także ze zdrową dawką współczucia. Potrafili dostrzec dobro, które Żydzi mogli uczynić w polskim społeczeństwie. Byli jednak krytykowani za swoje antysyjonistyczne stanowisko.
Ludność polsko-litewska a ludność polsko-litewska
Pomimo tego, że Polska i Litwa mają wspólną historię, kulturę, język i bezpieczeństwo militarne, ich społeczeństwa nie mają wspólnej strategii. Polska zauważa Polaków poza swoimi granicami, natomiast Litwa nie zauważa ludności polskiej w Polsce. W rzeczywistości wygląda na to, że Moskwa próbuje osłabić Polskę, a Wilno ją wzmocnić.
Rzeczpospolita Obojga Narodów była unią polityczną między Wielkim Księstwem Litewskim a Królestwem Polskim. Rzeczpospolita została ponownie utworzona w 1918 roku. W tym samym czasie szlachta litewska chciała unii realnej z Polską. Potężni magnaci sprzeciwiali się jednak temu pomysłowi.
Według oficjalnych statystyk mniejszość polska stanowi 6,5% ludności Litwy. Litewski spis powszechny szacuje, że w kraju mieszka 183 421 Polaków. Największą populację Polaków można spotkać w gminie rejonu solecznickiego oraz w gminie rejonu wileńskiego. Liczbę ludności tej ostatniej szacuje się na 200 tysięcy.
Polska i Litwa mają wspólną historię i są członkami wielu instytucji międzynarodowych. Jednak Polacy na Litwie często czują się dyskryminowani i napotykają na trudności proceduralne w życiu codziennym. Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej opublikowała w 2004 roku raport o sytuacji Polaków na Litwie.
Polski pisarz, Adam Mickiewicz, napisał na początku XIX wieku książkę „Litwo, ojczyzno moja”. Był polskim poetą i działaczem niepodległościowym, który mieszkał i tworzył w Wielkim Księstwie Litewskim.
W ostatnich latach nastąpił rozkwit literatury polsko-litewskiej. Wielu polskich pisarzy z Litwy pisało i wydawało utwory w Polsce. W szczególności kilkudziesięciu polskich pisarzy z Litwy stworzyło literaturę w języku polskim. Polscy pisarze z Litwy nie tłumaczą jednak swoich utworów na język litewski.
Najlepszym sposobem zrozumienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów jest zrozumienie jej historii. W swojej książce „Polish-Lithuanian Commonwealth: The Modern History of Two Nations”, Peter Stone przedstawia eseistyczną relację z historii Rzeczypospolitej. Stone podkreśla również polityczne błędy przywódców Commonwealthu.
Jednym z najważniejszych politycznych osiągnięć Rzeczypospolitej było stworzenie wspólnego organizmu państwowego. Jest to logiczna konsekwencja kilku ważnych deklaracji politycznych pochodzących z 1385 roku.
Kultura, historia, polityka i gospodarka
W ciągu ostatnich czterech lat polski rząd, kierowany przez partię rządzącą o nazwie PiS, podjął próbę zmiany postrzegania polskiej literatury. Czyni to poprzez nowe programy grantowe dla wydawców, nowe dotacje oraz ściślejszą kontrolę nad instytucjami kultury. Stara się także, aby literatura była bardziej tolerancyjna wobec różnorodności.
Kultura Polski jest odzwierciedleniem jej historii i ekonomicznej prosperity kraju. Jest mieszanką przeszłości i teraźniejszości, hybrydą. Autentyczna „kultura polska” jest produktem połączenia tradycji religijnych i kulturowych, chrystianizacji i pogańskiego dziedzictwa słowiańskiego. Ludzie mogą identyfikować się z kulturą, jeśli mogą prześledzić swoją tożsamość z powrotem do tych elementów.
Rząd PiS próbował komunikować się ze społeczeństwem poprzez pewną narrację o polskiej historii, taką, która wyklucza głosy krytyczne i próbuje obwiniać Niemców za Holokaust. Ta narracja nie jest jednak autentyczna. Osoby sprzeciwiające się rządowi były aresztowane i prześladowane.
Oprócz narracji obecnego rządu, również Polski Instytut Książki stara się, aby zagraniczne postrzeganie polskiej literatury było bardziej pozytywne. Instytut wprowadził nowe dodatki do listy lektur, w tym dzieła pisarzy sympatyzujących z obecną władzą. W listopadzie 2016 roku Instytut Książki zorganizował w Londynie spotkanie zatytułowane „Discovering Poland”, mające na celu zbliżenie tłumaczy literatury polskiej i tłumaczy literatury polskiej z zewnątrz. Teksty są tak dobrane, aby zapewnić jak największą ekspozycję tematów istotnych dla języka polskiego.
Istnieje wiele przykładów reprezentowania polskiej kultury na Zachodzie przez wysoko postawione postaci. Niektóre z nich to laureaci Nagrody Nobla: Olga Tokarczuk, Wisława Szymborska i Czesław Miłosz.
Niektórzy pisarze byli krytyczni wobec nowej władzy, byli aresztowani lub prześladowani. Niemniej jednak błędy przeszłości powinny być omawiane w kontekście. W końcu Polska zasługuje na szacunek i uznanie społeczności międzynarodowej. Pomimo tych błędów, Polska podjęła ogromny wysiłek, aby bronić swoich tradycyjnych europejskich wartości.
Literatura polska stała się polem bitwy w nowej wojnie kulturowej. Ponadto miała negatywne konsekwencje dla stosunków międzynarodowych i spraw wewnętrznych.
Podobne tematy
