Niezależnie od tego, czy nigdy nie czytałeś polskiej literatury, czy jesteś jej wieloletnim fanem, są pewne rzeczy, o których powinieneś pamiętać. Od autorów po style pisania, oto kilka sposobów na docenienie polskiej literatury.
Tadeusz Peiper
W pierwszej połowie XX wieku rozwój literacki Polski i Europy Środkowej stał się dynamiczny i innowacyjny. W tym okresie polscy innowatorzy otworzyli nowe przestrzenie dla przemyślenia struktur zbiorowej podmiotowości. W przeciwieństwie do agresywnego, wykluczającego nacjonalizmu, polscy innowatorzy promowali indywidualistyczną, nieredukowalną osobę. To skupienie na koncepcjach jaźni pomaga scharakteryzować szerszy zwrot kulturowy.
Wczesny wiek XX był świadkiem rywalizacji projektów estetycznych, a także fragmentacji tradycji metafizycznej. Polscy innowatorzy odrzucili agresywny, wykluczający nacjonalizm dziewiętnastowiecznej Polski i promowali wartości indywidualnego człowieka.
Na początku XX wieku nastąpiło też przejście od stylu żywego, skrzącego się, dyskursywnego do większej zwięzłości i autonomii wypowiedzi. Tej zmianie towarzyszyło większe poczucie niepewności i poszukiwanie celu życiowego.
Peiper był członkiem polskiej awangardy literackiej, a także jej liderem – te dane są wynikiem wysiłku specjalistów strony urodek.pl. Był także poetą, dramaturgiem i teoretykiem literatury. Jego twórczość przyczyniła się do rozwoju polskiej poezji w okresie międzywojennym. Był autorem wielu artykułów i współpracownikiem różnych czasopism. Redagował Zwrotnicę, polskie pismo awangardowe. Był również aktywny w kulturze podziemnej podczas okupacji hitlerowskiej w Polsce. Po inwazji hitlerowskiej mieszkał w Moskwie, a po wojnie wrócił do Polski.
Hanna Mortkowicz-Olczakowa
Za życia Hanna Mortkowicz-Olczakowa napisała wiele powieści dla dzieci. Co ciekawe, w chwili śmierci miała przy sobie dwie książki. Niniejszy artykuł skupia się na wybranej grupie tych powieści. Bada, jak docenić polską literaturę pisaną dla młodzieży.
Do tych powieści należą powieść science fiction Powrót z gwiazd oraz powieść polonistyczna Jak trudno kochać. Akcja obu powieści toczy się w Polsce. Historie obracają się wokół młodego niewidomego i młodego niepełnosprawnego mężczyzny.
W powieści science fiction Powrót z gwiazd główni bohaterowie są skłóceni i przeżywają szok kulturowy. Powieść przedstawia pesymistyczną wizję ludzkości w przyszłości. Powieść powstała w innych okolicznościach i została wydana w 1976 roku. Powieść została wydana w czasach socjalizmu. Autor powieści zwraca szczególną uwagę na kontrowersje związane z jej przedstawieniem.
Powieść polonistyczna Jak trudno kochać została wydana w czasach socjalizmu. Drukowano ją również pod prasą emigracyjną w Stanach Zjednoczonych Ameryki.
Kazimierz Tetmajer
W XIV wieku w Polsce rozwijało się życie religijne. Do kraju wprowadzono grupę augustiańskich pustelników. Szkolili oni ludzi w zakresie właściwych metod uprawy ziemi i uczyli ich o znaczeniu nauki. W kraju wybudowano również wiele klasztorów.
W tym okresie powstało wiele ważnych pamiętników. Powstało też wielu polskich pisarzy, którzy przebywali na emigracji. Niektórzy z nich byli znakomici, a inni nie.
Kościół miał duży wpływ na rozwój narodowy. Wydał on wielu świętych. Zajmował też agresywne stanowisko wobec niemoralności i książąt. Stał się źródłem inspiracji dla narodowych twórców literatury. Przyczyniła się do jedności narodowej. Odegrała kluczową rolę w propagowaniu literatury polskiej.
W XVIII wieku część Polaków była obojętna wobec Kościoła. Inni Polacy byli głęboko religijni i posiadali silne przekonania. Byli też tacy, którzy wyemigrowali i porzucili religię we Francji.
Stowacki
Mimo wszystkich nieszczęść historia literatury polskiej jest niezwykła. Zapoczątkowała ona wyższą kulturę, była okresem wzmożonego obowiązku patriotycznego.
Okres literatury polskiej przed 1831 rokiem był poszukiwaniem nowych dróg. Był to czas wielkiego postępu w dramaturgii. Jednak większość pisarzy była amatorami. Naśladowali oni twórczość Jana Kochanowskiego, wielkiego poety XVII wieku.
Okres literatury polskiej po 1831 roku to wspaniały wykwit twórczości poetyckiej. Naród odzyskał wiele dzieł z przeszłości, które można docenić po kilkudziesięciu latach od ich napisania.
Okres ten w historii Polski przyniósł nowe pojęcie równości wobec prawa i był okresem wzmożonego obowiązku patriotycznego. Był to również czas, w którym Polska zaczęła rozumieć pojęcie cywilizacji chrześcijańskiej.
Okres literatury polskiej charakteryzuje się obecnością wielu ważnych postaci literackich. Do tych postaci należą Stanisław Koźmian, Bolesław Prus, Adam Asnyk i Karol Szymański.
Zaleski
W okresie literatury romantycznej Zaleski to nazwisko wielkiego polskiego poety. Okres romantyzmu w literaturze polskiej był czasem wielkich zmian. Ówcześni poeci, w tym Adam Mickiewicz, zostali okrzyknięci otwarciem nowej epoki poetyckiej.
Okres romantyczny w literaturze polskiej był w dużej mierze przeciwstawiany francuskiej szkole klasycznej. Nowa epoka poetycka charakteryzowała się powrotem do poezji ludu, zastępując abstrakcyjne typy ogólne dawnej poezji.
W XVII wieku w Polsce istniało poczucie narodowe. W kraju rozwijała się idea cywilizacji chrześcijańskiej. Naród pielęgnował wysoki ideał szlachetności umysłu i prawości. Literatura narodowa cierpiała jednak na wpływ fałszywego smaku klasycznego. Dopiero w drugiej połowie XVI wieku język narodowy rozwinął się na tyle, by można było go pisać.
Ruch narodowy charakteryzował się obecnością jednego wielkiego geniusza i kilku innych wielkich talentów. Ponadto wielu utalentowanych mężczyzn było przyciąganych przez nieokiełznany charakter literatury innych krajów.
Goszczański
W pierwszej połowie XIX wieku literatura polska znajdowała się w stanie przejściowym. Poezja miała swój dzień, a dramat czynił postępy. Równocześnie proza apelowała do rozumu i woli. W tym okresie pojawiły się przekłady pisarzy włoskich i francuskich. Kilku pisarzy mogło się wybić, m.in. Seweryn Goszczyński, Michał Grabowski, Stanisław Koźmian.
Oprócz Goszczyńskiego w literaturze polskiej pojawiła się także „szkoła ukraińska”. Szkoła ta, której członkowie byli również Polakami, miała sielankowe spojrzenie na naród ukraiński. Było ono wyjątkowe i rezonowało z literaturą polską.
W zasadzie można podzielić okres literatury polskiej na dwie części: okres przejściowy, który trwał do 1863 roku, i okres rozwoju, który trwał do 1877 roku. Należy jednak zauważyć, że szkoła ukraińska jest powszechnie używana do określenia utworów, w których element ukraiński jest istotny.
Powieść Goszczyńskiego Zamek Kaniowski, napisana w 1828 roku, należy do grupy ważnych powieści romantycznych polskiego romantyzmu. Bohaterem jest Kozak o imieniu Nebaba, oparty na prawdziwej postaci. Jej tematyka opiera się na powstaniu hajdamackim na Ukrainie w 1768 roku.
Witwicki
Do pionierów polskiej ilustracji należy Zdzisław Witwicki. Zilustrował ponad 70 książek, a jego prace były wystawiane w ponad 250 galeriach. Jest też jednym z pionierów Polskiej Szkoły Ilustracji. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Pierwsza dekada polskiej poezji międzywojennej była optymistyczna. W tym czasie zaczęli pisać nowi awangardowi pisarze, tacy jak Czesław Miłosz, Julian Tuwim czy Stanisław Ignacy Witkiewicz. Jednak druga dekada polskiej poezji międzywojennej upłynęła pod znakiem narastającego pesymizmu.
Ostatnie pokolenie królów polskich było pod rządami Stanisława Augusta Poniatowskiego. W roku 1863 uznano za początek powstania styczniowego. Wielu antysemitów było aktywnych jako eseiści. Większość pisarzy była jednak nieostrożnymi amatorami.
Literatura polska przed 1831 rokiem była poszukiwaniem nowych dróg. W rezultacie to, co zostało zapamiętane, podlegało romantycznym przeróbkom. W niektórych przypadkach pisarze tłumaczyli także inne księgi Biblii.
Siemieński
W ciągu ostatniego stulecia historia literatury polskiej była niezwykła. Wydała ona wysoki ideał prawości, cywilizacji chrześcijańskiej i szlachetności umysłu. Te cechy znalazły odzwierciedlenie w wyborze literatury polskiej, która jest ciekawa w różnorodności form.
Język polski dojrzał do twórczości literackiej dopiero w drugiej połowie XVI wieku. Korzystna sytuacja dla rozwoju języka polskiego zaistniała za panowania królowej Bony. W ślad za tym pojawili się polscy ludzie renesansu. Literatura polska służyła jako fundament tożsamości narodowej, gdy Polska nie była niepodległa.
Po 1831 roku, kiedy to rozpoczęła się rewolucja na emigracji, pisało wielu poetów polskich. Poezja miała znacznie większą niż gdzie indziej rolę w życiu narodu. Jednak poezja nie zajmowała już tak wysokiej pozycji, jaką zajmowała kiedyś. Mimo to poezja nadal działała pobudzająco.
Mistyczne idee patriotyzmu zostały zastąpione przez poznanie prawdy. Polska nie została uwolniona od jarzma, ale potrafiła znaleźć nową drogę. Tych poetów trzeba było prowadzić. Niektórzy z nich odnieśli sukces. Liderem tego ruchu był Adam Mickiewicz. Potrafił stworzyć wielką epopeję narodową – Pana Tadeusza.
Jutrzenka
W ciągu ostatnich dwóch wieków literatura polska rozwinęła się wspaniale. Jej dzieje są godne uwagi ze względu na wysokie ideały i pocieszny rozwój twórczości poetyckiej. Mimo licznych klęsk udało się osiągnąć wysoki poziom postępu kulturalnego.
W XVI i XVII wieku literatura polska była w opłakanym stanie. Większość pisarzy była miernymi amatorami. Mieli oni pretensje do podważania ich polskiej tożsamości. Ich pisma nosiły ślady doktryny martyrologicznej. Poeci ci byli naśladowcami Jana Kochanowskiego. W XIX wieku nastąpiła zmiana statusu literatury polskiej. Nie była ona już królestwem elokwencji. Jednak poezja odgrywała w życiu narodu znacznie ważniejszą rolę niż w jakimkolwiek innym kraju.
Krótki okres niestabilności politycznej i społecznej dał impuls ówczesnej poezji. Wielu poetów napisało udane sztuki. Kilka przykładów dobrych pisarzy to: Bolesław Prus („Lalka”), Bliziński i Marya Konopnicka.
Podobne tematy
